سیدمرتضی افقه در خصوص پیش‌بینی وضعیت اقتصادی کشور با احیاء برجام اظهار کرد: متغیرهای اقتصادی هر کشور و به تبع آن متغیرهای غیر اقتصادی هر کشور به شدت به تجارت خارجی آن کشور وابسته است. تجارت خارجی یک بخش مکمل در اقتصاد همه جوامع است. بنابراین همه کشورها اگر بخواهند به حداکثر رفاه جامعه برسند، باید تجارت خارجی روانی داشته باشد.

وی با بیان اینکه تجارت خارجی ایران متفاوت است، افزود: کشور ما قبل از انقلاب به صادرات نفت و واردات کالاهای واسطه‌ای و مصرفی وابسته بود. در این راستا یکی از شعارهای زمان انقلاب این بود که ما می‌خواهیم خود را از وابستگی به فروش نفت به صورت خام برهانیم تا کالاهای غیرنفتی صادر کنیم و اقتصاد را از وابستگی به نفت برهانیم.

افقه بیان کرد: صادرات نفت به صورت خام، این مشکل را دارد که تک محصولی است و اقتصاد کشور را دچار بی‌ثباتی می‌کند و اقتصاد تحت تاثیر تغییرات و فرآیندهایی که بر سر نفت اتفاق می‌افتد، قرار می‌گیرد؛ یعنی هنگامی که قیمت آن بالا و پایین می‌رود اقتصاد کشور تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به فروش نفت و تاثیر آن بر اقتصاد عنوان کرد: فروش نفت تابع مدیریت داخلی نیست و مدیران اقتصادی نمی‌توانند تاثیری بر آن داشته باشند. فروش نفت و قیمت آن بستگی به اقتصادهای جهانی و میزان نیاز کشورهای دیگر به نفت است.

افقه اظهار کرد: از اول انقلاب بنا بود که وابستگی‌ خود به فروش نفت به صورت خام را کم کنیم و کالاهای غیرنفتی را افزایش دهیم و آن‌ها را جایگزین نفت کنیم تا آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از محل فروش نفت کم شود اما متاسفانه به دلیل بی‌تدبیری‌ها و بی‌کفایتی‌ها و شاید در بسیاری از مواقع بی‌اعتنایی به آنچه که باید انجام می‌شد تا به امروز نه تنها نتوانستیم وابستگی‌هایمان را از فروش نفت و واردات کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای کم کنیم بلکه بنظر می‌رسد این وابستگی بیشتر هم شده است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: اقتصاد ایران مثل تمام اقتصادهای دنیا نمی‌تواند همه کالاها را تامین یا در داخل تولید کند. بنابراین لزوم تجارت خارجی در هر اقتصادی وجود دارد. به همین دلیل نیاز به واردات داریم اما تامین ارز لازم برای واردات مستلزم صادرات است.

وی افزود: وابستگی به فروش نفت، بودجه کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. چون مالکیت نفت در اختیار دولت است بنابراین بخش قابل توجهی از درآمدهای بودجه دولت با فروش نفت تامین می‌شود و برخلاف بسیاری از کشورها، درآمد اصلی و اولیه دولت، فروش نفت و بعد از آن مالیات و سایر درآمدها است.

این اقتصاددان ادامه داد: قطع درآمدهای نفتی علاوه ‌بر دولت به بقیه بخش‌های اقتصادی از جمله بخش خصوصی، بنگاه‌های اقتصادی کوچک، متوسط و بزرگ نیز لطمه زده است. چون آن‌ها بسیاری از مواد لازم خود چه کالاهای سرمایه‌ای و چه واسطه‌ای را از خارج تامین می‌کنند و وقتی ارز نفتی نباشد آن‌ها نمی‌توانند نیازهایشان را تامین کنند.

افقه در خصوص وضعیت اقتصاد ایران پس از لغو تحریم‌ها و احیاء برجام بیان کرد: به دلیل اینکه هنوز اقتصاد کشور و متغیرهای آن به شدت به فروش نفت وابسته است، بنابراین ما در هر صورت باید به سمت توافق برویم تا فروش نفت را به جریان بیندازیم. پیش‌بینی می‌کنم که این اتفاق خواهد افتاد منتها با توجه به شرایط سیاسی دنیا و دیپلماسی تلاش می‌کنیم که این توافق با حداکثر امتیاز انجام شود.